26 Aug 2025

ವಿರೂಪಾಕ್ಷ ದೇವಾಲಯ: ಹಂಪಿಯ 7ನೇ ಶತಮಾನದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಅದ್ಭುತ ಮತ್ತು ನಿರಂತರ ಪೂಜಾ ಸ್ಥಳ

By











ವಿರೂಪಾಕ್ಷ ದೇವಾಲಯವು ಭಾರತದ ಕರ್ನಾಟಕದ ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹಂಪಿಯಲ್ಲಿರುವ 7 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದ್ದು, ವಿರೂಪಾಕ್ಷ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಶಿವನಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾಗಿದೆ. ಇದು ಯುನೆಸ್ಕೋ ವಿಶ್ವ ಪರಂಪರೆಯ ತಾಣವಾದ ಹಂಪಿಯಲ್ಲಿರುವ ಸ್ಮಾರಕಗಳ ಗುಂಪಿನ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ತುಂಗಭದ್ರಾ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಹಂಪಿ ಸಂಕೀರ್ಣದಲ್ಲಿನ ಅತ್ಯಂತ ಮಹತ್ವದ ರಚನೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.

ಮೂಲತಃ 7 ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಈ ದೇವಾಲಯವು ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಗಾತ್ರ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯಿತು, ದೇವ ರಾಯ II ರ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಸೇರ್ಪಡೆಗಳು ಮತ್ತು ನವೀಕರಣಗಳು ನಡೆದವು. 1565 ರಲ್ಲಿ ಬಹಮನಿ ಸುಲ್ತಾನರು ನಗರವನ್ನು ನಾಶಪಡಿಸಿದ ನಂತರವೂ ವಿರೂಪಾಕ್ಷ-ಪಂಪಾ ಧಾರ್ಮಿಕ ಪಂಥವು ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿತ್ತು. ಪ್ರಸ್ತುತ ಮುಖ್ಯ ರಚನೆಯು ಗರ್ಭಗುಡಿ, ಮೂರು ಮುಂಭಾಗದ ಕೋಣೆಗಳು, ಕಂಬಗಳ ಸಭಾಂಗಣ ಮತ್ತು ತೆರೆದ ಕಂಬಗಳ ಸಭಾಂಗಣವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ, ಇದು ವಿವಿಧ ಸಣ್ಣ ದೇವಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ರಚನೆಗಳಿಂದ ಆವೃತವಾಗಿದೆ. ಫ್ರ್ಯಾಕ್ಟಲ್‌ಗಳಂತಹ ಗಣಿತದ ಮಾದರಿಗಳ ಸಂಕೀರ್ಣ ಕೆತ್ತನೆಗಳು ಮತ್ತು ಬಳಕೆ ಆ ಕಾಲದ ಮುಂದುವರಿದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ.

ವಿರೂಪಾಕ್ಷ ದೇವಾಲಯವು ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ಗೋಪುರಗಳನ್ನು (ಪ್ರವೇಶ ಗೋಪುರಗಳು) ಹೊಂದಿದೆ: ಇಟ್ಟಿಗೆಗಳಿಂದ ಮಾಡಿದ ದೊಡ್ಡ ಪೂರ್ವ ಗೋಪುರ ಮತ್ತು ಕನಕಗಿರಿ ಗೋಪುರ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಸಣ್ಣ ಪೂರ್ವ ಗೋಪುರ. ಎರಡನೆಯದು ನದಿಯ ಮೂಲಕ ಹೋಗುವ ಮಾರ್ಗಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ದೇವಾಲಯ ಸಂಕೀರ್ಣದ ಮೂಲಕ ಹರಿಯುವ ತುಂಗಭದ್ರಾ ನದಿಯ ಕಿರಿದಾದ ಕಾಲುವೆಯ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯು ಅದರ ಧಾರ್ಮಿಕ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ.

ದೇವಾಲಯವು ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಸಂರಕ್ಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಪೂಜಾ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. ಇದು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಯಾತ್ರಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ವಿರೂಪಾಕ್ಷ ಮತ್ತು ಪಂಪಾ ಅವರ ನಿಶ್ಚಿತಾರ್ಥ ಮತ್ತು ವಿವಾಹದ ಉತ್ಸವಗಳು ಮತ್ತು ಫೆಬ್ರವರಿಯಲ್ಲಿ ವಾರ್ಷಿಕ ರಥೋತ್ಸವದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ. ಈ ಸ್ಥಳವು 2006 ರ ತೆಲುಗು ಚಲನಚಿತ್ರ ಪೌರ್ಣಮಿ ಸೇರಿದಂತೆ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿನ ದೃಶ್ಯಗಳ ಚಿತ್ರೀಕರಣಕ್ಕೆ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಾಗಿಯೂ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದೆ.

ವಿರೂಪಾಕ್ಷ ದೇವಾಲಯದ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮಹತ್ವವು 7 ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದ ಅದರ ನಿರಂತರ ಪೂಜಾ ಸಂಪ್ರದಾಯ ಮತ್ತು ಚಾಲುಕ್ಯ, ಹೊಯ್ಸಳ ಮತ್ತು ವಿಜಯನಗರ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಶೈಲಿಗಳ ವಿಶಿಷ್ಟ ಮಿಶ್ರಣದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಆಳಿದ ಪ್ರಾಚೀನ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳ ಧಾರ್ಮಿಕ ಉತ್ಸಾಹ ಮತ್ತು ಕಲಾತ್ಮಕ ಪರಾಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದ್ದು, ಭಾರತೀಯ ದೇವಾಲಯ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಶ್ರೀಮಂತ ಪರಂಪರೆಯ ಒಂದು ನೋಟವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.

0 Comments:

Post a Comment

Thank you for taking the time to share your thoughts and feedback. We greatly appreciate your participation in the discussion and look forward to engaging with you. Please remember to be respectful and considerate towards others in the comments section. Keep your comments concise and on-topic to maintain a constructive and enriching environment for all readers. Let's continue to learn and grow together as a community!