ಕಥಾಹಂದರ ರಾಮಾಯಣವು ವಿಷ್ಣುವಿನ ಏಳನೇ ಅವತಾರವಾದ ರಾಜಕುಮಾರ ರಾಮನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಸಾಹಸಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಅವನ ಹೆಂಡತಿ ಸೀತೆಯನ್ನು ರಾಕ್ಷಸ ರಾಜ ರಾವಣನಿಂದ ರಕ್ಷಿಸುವ ಅವನ ಅನ್ವೇಷಣೆಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತದೆ. ಮಹಾಕಾವ್ಯವು ಧರ್ಮ( ಸದಾಚಾರ), ಭಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಕೆಡುಕಿನ ಮೇಲೆ ಒಳಿತಿನ ವಿಜಯದ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಪರಿಶೋಧಿಸುತ್ತದೆ. ಅಧ್ಯಾಯಗಳು ರಾಮಾಯಣವನ್ನು ಏಳು ಪುಸ್ತಕಗಳು ಅಥವಾ ಕಂದಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇವುಗಳನ್ನು ಸರ್ಗಗಳು ಎಂಬ ಅಧ್ಯಾಯಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಕಾಂಡವು ರಾಮನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಪ್ರಯಾಣದ ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಹಂತದ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುತ್ತದೆ.
ಬಾಲ ಕಾಂಡ ರಾಮನ ಬಾಲ್ಯ ಮತ್ತು ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ. - ಅಯೋಧ್ಯಾ ಕಾಂಡ ರಾಮನ ವನವಾಸ ಮತ್ತು ಕಾಡಿನ ಜೀವನ. - ಅರಣ್ಯ ಕಾಂಡ ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಸಾಹಸಗಳು. - ಕಿಷ್ಕಿಂಧಾ ಕಾಂಡ ಹನುಮಂತನನ್ನು ಭೇಟಿಯಾಗುವುದು. ಮತ್ತು ಸುಗ್ರೀವ ಮತ್ತು ವಾನರರ( ವಾನರ ಯೋಧರು) ಜೊತೆಗಿನ ಮೈತ್ರಿ. - ಸುಂದರ ಕಾಂಡ ಸೀತೆಯನ್ನು ಹುಡುಕಿಕೊಂಡು ಹನುಮಂತನ ಲಂಕಾ ಪ್ರಯಾಣ - ಯುದ್ಧ ಕಾಂಡ ರಾಮನ ಸೈನ್ಯ ಮತ್ತು ರಾವಣನ ಪಡೆಗಳ ನಡುವಿನ ಮಹಾಕಾವ್ಯದ ಯುದ್ಧ. - ಉತ್ತರ ಕಾಂಡ ರಾಮನು ಅಯೋಧ್ಯೆಗೆ ಹಿಂದಿರುಗಿದ ನಂತರ ಮತ್ತು ಅವನ ಪುತ್ರರ ಜನನದ ನಂತರದ ಘಟನೆಗಳು. ಪಾತ್ರಗಳು ರಾಮಾಯಣವು ರಾಮ, ಸೀತೆ, ಹನುಮಂತ, ಲಕ್ಷ್ಮಣ, ರಾವಣ,
ಮತ್ತು ಇತರರು ಸೇರಿದಂತೆ ಸ್ಮರಣೀಯ ಪಾತ್ರಗಳ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಪಾತ್ರವು ಕೆಲವು ಸದ್ಗುಣಗಳು ಮತ್ತು ಗುಣಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ನೈತಿಕ ಬೋಧನೆಗಳು ರಾಮಾಯಣವು ಪ್ರಮುಖ ಜೀವನ ಪಾಠಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಕಲಿಸುತ್ತದೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಕರ್ತವ್ಯ( ಧರ್ಮ), ಭಕ್ತಿ, ನಿಷ್ಠೆ, ಸದಾಚಾರ ಮತ್ತು ಒಬ್ಬರ ಕ್ರಿಯೆಗಳ ಪರಿಣಾಮಗಳು( ಕರ್ಮ). ಭಕ್ತಿಯ ಮಹತ್ವ ರಾಮಾಯಣವು ಹಿಂದೂಗಳಿಗೆ ಆಳವಾದ ಧಾರ್ಮಿಕ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ರಾಮನ ಕರ್ತವ್ಯನಿಷ್ಠೆ ಮತ್ತು ಸದಾಚಾರದಲ್ಲಿ ಅವನ ಅಚಲ ನಂಬಿಕೆಯ ಚಿತ್ರಣಕ್ಕಾಗಿ ಮಹಾಕಾವ್ಯವು ಪೂಜ್ಯವಾಗಿದೆ.
ಆವೃತ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ರೂಪಾಂತರಗಳು ರಾಮಾಯಣವನ್ನು ವಿವಿಧ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರದೇಶಗಳಾದ್ಯಂತ ವಿವಿಧ ಭಾಷೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಲಾ ಪ್ರಕಾರಗಳಲ್ಲಿ ಪುನಃ ಹೇಳಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮಹಾಕಾವ್ಯದ ಅನೇಕ ಆವೃತ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳಿವೆ. ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ರಾಮಾಯಣವು ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಮೇಲೆ ಆಳವಾದ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಬೀರಿದೆ, ಸಾಹಿತ್ಯ, ಸಂಗೀತ, ನೃತ್ಯ, ರಂಗಭೂಮಿ ಮತ್ತು ದೃಶ್ಯ ಕಲೆಗಳ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದೆ. ಇದು ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಸಾಹಿತ್ಯ, ಕವನ ಮತ್ತು ತಾತ್ವಿಕ ಪ್ರವಚನಗಳಿಗೆ ಸ್ಫೂರ್ತಿ ನೀಡಿದೆ. ಯಾತ್ರಾ ಸ್ಥಳಗಳು ಮಹಾಕಾವ್ಯವು ರಾಮನ ಪ್ರಯಾಣಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಯಾತ್ರಾ ಸ್ಥಳಗಳಾದ ಅಯೋಧ್ಯೆ, ಚಿತ್ರಕೂಟ ಮತ್ತು ರಾಮೇಶ್ವರಂಗಳನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿದೆ.
ಆಚರಣೆಗಳು ಮಹಾಕಾವ್ಯದ ಕಥೆಯನ್ನು ದೀಪಾವಳಿ( ದೀಪಾವಳಿ) ಯಂತಹ ಹಬ್ಬಗಳಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ರಾವಣನ ಮೇಲೆ ಜಯಗಳಿಸಿದ ನಂತರ ರಾಮನು ಅಯೋಧ್ಯೆಗೆ ಹಿಂದಿರುಗಿದುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ರಾಮಾಯಣವು ಸಹಸ್ರಾರು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಬಾಳಿದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ, ಪಾಲಿಸಬೇಕಾದ ಮತ್ತು ಪೂಜ್ಯ ಪಠ್ಯವಾಗಿ ಮುಂದುವರಿದಿದೆ. ಸದ್ಗುಣ ಮತ್ತು ಸದಾಚಾರದ ಜೀವನವನ್ನು ನಡೆಸಲು ಬಯಸುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ಇದು ಸ್ಫೂರ್ತಿ ಮತ್ತು ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದ ಮೂಲವಾಗಿ ಉಳಿದಿದೆ.
